Tajniki stomatologii

Podczas opracowywania zęba z próchnicy powstaje wiele mniejszych lub większych ubytków, które zniekształcają kształt i funkcje zęba. By przywrócić obie te cechy stosuje się równego typu wypełnienia zwane również potocznie plombami. Jedne są tymczasowe, drugie długoczasowe i mogą służyć przez bardzo długi czas nie zmieniając swoich właściwości. Wypełnienia zapewniają ochronę przed bakteriami, które mogłyby dostać się do wnętrza zęba oraz mogą chronić także przed dalszą próchnicą.
            Jakie cechy powinno mieć odpowiednie wypełnienie długoczasowe by mogło służyć pacjentowi jak najdłużej? Powinno być odpowiednio twarde i odporne na ścieranie tak jak i na uszkodzenia mechaniczne, nie powinno przewodzić ciepła, powinno być łatwe do obróbki i jak najbardziej swoim kolorem, połyskiem i wyglądem przypominać naturalny ząb. Oczywiście musi być bezpieczne do stosowania w jamie ustnej pacjenta i powinno być odporne na działanie niekorzystnych warunków takich jak wilgotność.
            Do długoczasowych wypełnień zębów stosuje się wiele rodzajów produktów takich jak:
Kompozyty-materiały o strukturze niejednorodnej, złożone z dwóch lub więcej komponentów. Utwardzane są pod wpływem światła o określonej długości fali świetlnej. Do ich utrwalenia stosuje się lampy polimeryzacyjne. Zakładanie kompozytów daje możliwości na modelowanie powierzchni wypełnienia jeszcze w stanie plastycznym. Materiały kompozytowe są wykorzystywane do wypełnienia uszkodzeń w przednich zębach, ale i też w zębach bocznych i tylnych. Obecnie kompozyty dostępne są w każdej wersji odcienia zęba. Można je podzielić na kompozyty makrocząsteczkowe, mikrocząsteczkowe oraz hybrydowe. Do ich właściwości zaliczamy posiadanie dużej adhezji, czyli przylegania, do szkliwa, działanie profilaktyczne na okoliczne tkanki, odporność na zgniatanie oraz to, że kontrastują na zdjęciach RTG. Przykładami stosowanych kompozytów są między innymi Amaris, Amelogen Plus czy Charisma Diamond.
Amalgamaty- to roztwory rtęci z jednym lub wieloma stopami metali. Współczesne to materiały z dużym udziałem srebra oraz miedzi, przeważnie nie zawierają cynku, ale zwiększono w nich zawartość metali szlachetnych i półszlachetnych. Do ich właściwości zaliczamy bardzo dużą wytrzymałość, największą wśród wypełnień, rozszerzanie przy twardnieniu, co oznacz niskie ryzyko próchnicy wtórnej, są nietoksyczne dla miazgi i dziąseł. Mają też niekorzystne cechy takie jak brak adhezji, bardzo wyróżniająca się barwa, nie podobna do naturalnego zęba oraz bardzo dobre przewodnictwo cieplne. Przykładem takie wypełnienia jest Stabil B, Duralloy czy Tytin. Kompomery- to mieszanka kompozytu i glasjonomeru. Wypełnienia te posiadają cechy obydwu wypełnień, czyli wiążą w środowisku wilgotnym i są dość dobrze podatne na opracowywanie i polerowanie. Mają właściwościowości zbliżonych do kompozytów. Przykładem stosowanych kompomerów są Dyract Extra, Glasiosito LC oraz Compoglass F.
Wypełnienia glasjonomerowe-charakteryzują się dobrym przyleganiem adhezyjnym do szkliwa i zębiny. Różne typy cementów glasjonomerowych zostały zastosowane jako materiały wypełniające do wszystkich zębów o przyspieszonym czasie wiązania. Jak każdy materiał stomatologiczny ma swoje słabe punkty. Cementy tego typu są z natury kruche i z powodu postaci (składają się z proszku i płynu) są również podatne na występowanie porowatości. Glasjonomery trudno się polerują, są nieprzezroczyste i podatne na ścieranie. Dlatego głównie są wykorzystane do wypełnienia zębów mlecznych i jako podkład do odbudowy zęba pod koronę protetyczną. Przykładem glasjonomeru jest ChemFil Rock, GC Fuji II LC oraz GC Fuji IX GP Extra.
Cement krzemowy- to materiał wraz z amalgamami najbardziej klasyczny w stomatologii, zwane potocznie, porcelanami. W skład gotowego produktu wchodzi proszek i płyn, z których sporządza się materiał plastyczny umieszczany w ubytku. Przy zakładaniu tego typu wypełnień obowiązuje zakładanie cementu podkładowego z powodu uwalnianego się wolnego kwasu krzemowego podczas mieszania proszku z płynem, co za tym idzie istnieje możliwość uszkodzenia miazgi, martwicy kwasowej. Do jego pozytywnych właściwości należą walory kolorystyczne, stabilność objętościowa, dobra izolacja termiczna oraz łatwość przygotowywania. Cement krzemowy posiada również negatywne cechy na przykład toksyczność dla miazgi, słaba adhezja, kruchość i łamliwość, wrażliwość na wilgoć podczas wiązania, łatwo się przebarwia oraz potrzeba tworzenia kształtu retencyjnego w zębie. Przykładem stosowanych materiałów są Siliplen, SS White czy Variosil.
           Materiały flow to inny rodzaj z wielu podziałów wypełnień. Są to materiały wywodzące się z materiałów kompozycyjnych, kompomerowych i ormocerów o zmienionej strukturze, a przez to zmienionej, rozrzedzonej konsystencji. Dzięki zmniejszeniu objętości wypełniacza uzyskano materiały płynnej i półpłynnej konsystencji, charakteryzujące się lejnością, zdolnością zwilżania podłoża oraz zdolnością uwalniania fluoru.
AC